Agressie in Balans
Bestaat er zoiets als gecontroleerde agressie of is dit een ongekend fenomeen? De kans dat iemand te maken krijgt met een vorm van agressie is groot.Er zijn verschillende vormen van agressie en het is zo dat iedereen daar anders mee omgaat.
Wat agressief genoemd wordt binnen een bepaalde ‘milieu’ wordt misschien wel als normaal bestempeld door mensen uit een ander ‘milieu’. Wanneer we in het woordenboek ‘Van Dale’ kijken zien we:
agres·sie (de ~ (v.), ~s)
1 bedreiging of aantasting met geweld
2 vijandelijke aanval
‘Van Dale’ spreekt hier in eerste instantie van een bedreiging waarbij geweld geuit wordt. Nog interessanter wordt het wanneer we ook nog het volgende woord opzoeken:
ge·weld (het ~)
1 uitoefening van macht => gewelddadigheid
2 kracht die met hevigheid, onstuimigheid wordt uitgeoefend
3 zeer sterk gedruis => rumoer
Nu wordt er gesproken over het uitoefenen van macht en over onstuimigheid.
Ok, maar wat heeft dit met judo te maken?
De grondlegger van het judo ‘Prof. Kano’, heeft het judo samengesteld uit een aantal vormen van jiujitsu. Hij deed dit met een tweetal regels in het achterhoofd:
- Maximale doeltreffendheid met minimale inspanning.
- Voorspoed en algemeen welzijn.
De eerste regel gaat niet samen met agressie. Een persoon in een agressieve bui reageert veel impulsiever en minder doeltreffend dan iemand die zichzelf volledig onder controle heeft.
De tweede regel heeft te maken met de innerlijke persoon. Denk hierbij voor het gemak aan het Zenboeddhisme. In het boeddhisme probeert men onder andere een juiste balans te vinden om tot een innerlijke rust te komen. Er is geen hoogleraar voor nodig om in te zien dat innerlijke rust en agressie niet samengaat. Dus judo is niet geschikt voor mensen met agressieve uitingen? Mis! Iemand die judo beoefent krijgt veel te maken met etiquette en regels. Ook het geduld wordt zo nu en dan goed op de proef gesteld. Iemand die judo beoefend zal leren, c.q. heeft geleerd, dat hij zich moet houden aan de in de dojo geldende regels. Hij moet bijvoorbeeld leren om zijn geduld te bewaren wanneer hij een wedstrijdje of oefening verliest. Hij moet zich laten werpen door de andere judoka’s zonder dat hij tegenstribbelt. Hij zal zich moeten concentreren om de uiteenlopende oefeningen eigen te maken. Uiteindelijk zal hij leren dat agressie helemaal niet meer nodig is om een resultaat te behalen. Zo kan ik nog wel even doorgaan. Wat we niet moeten vergeten is dat hij op een gecontroleerde manier (in de dojo of sportschool) zijn agressie kan omzetten in gecontroleerde uitingen.
Noem het ‘een uitlaatklep’. Iemand die al jaren het judo beoefend zal met het judo een stuk opvoeding ondergaan. Het gaat te ver om te zeggen dat hij zijn agressie volledig kwijtraakt maar, misschien wordt hij het wel de baas. Judo zal dan een stukje van zijn ‘levensstijl’ gaan uitmaken.
De impact van judo op mijn eigen jeugd.
Als ik met oog op het voorstaande eens te raden ga wat judo nu voor mij betekent heeft, dan moet ik concluderen dat het beoefenen van judo voor mij een goede manier was om te uiten wat ik anders niet gekund zou hebben.
Ik ben met judo begonnen in groep zeven van de basisschool. Ik zal een jaar of 10, 11 geweest zijn. In die tijd werd ik op school vaak gepest. Op school had ik het echter in het algemeen naar mijn zin. Buiten school had ik andere vrienden dan op school en alles leek prachtig te werken. Door het gepest op school ging ik me onder mijn eigen vriendjes ook anders gedragen. Wat de Pesters op school bij mij deden deed ik dunnetjes over bij mijn eigen vriendjes. Natuurlijk was ik me er in die tijd niet van bewust dat dit gebeurde. Mijn ouders wisten alleen dat ik veel gepest werd maar hadden geen idee van de mate waarin dit gebeurde en met welke agressie dit vaak gepaard ging. Op de een of andere manier wist ik het pesten in een ‘hokje’ te plaatsen dat ik na schooltijd op slot deed. Deze manier van denken creëerde voor mij een scheiding: op school werd ik gepest en als de school voorbij was dan was ik ervan af en kon ik mijn dagelijkse gangetje gaan.
Toen ik vervolgens tijdens een gymles op school een demonstratie kreeg van Judo was ik eigenlijk direct verkocht. Waarschijnlijk was het niet zozeer het judo dat mijn interesse won maar eerder de manier waarop ik in de les kon omgaan met mijn klasgenootjes en andersom. In deze demonstatie les leerde ik waarschijnlijk niets anders dan een aantal judospelletjes en het was me ook wel duidelijk dat judo iets was dat je met zijn tweetjes deed. Mijn ouders vonden het een geweldig idee dat ik aankwam zetten met een inschrijfformulier van de plaatselijke judoclub. Zij hadden vooral het idee dat ik eindelijk eens ging leren om me zelf te verdedigen tegen de Pesters op school. In de loop der jaren dat ik het judo beoefende leerde ik me zeker verdedigen maar ik kan niet echt zeggen dat ik het vaak heb moeten toepassen. Nu ben ik niet zo naïef om te zeggen dat dit niet nodig was omdat ik aanzien kreeg of zo. Ik was gewoon te bang dat ik ze op de kop zou krijgen van mijn ouders of mijn judoleraar. Die laatste had al zijn judoka’s maar al te vaak ingeprent dat judo alleen is voor op de mat en niet erbuiten. De enkele keer dat ik het wel toegepast heb liep meestal af met een schrikreactie van twee kanten.
Nee, judo heeft me wel manieren en trucjes geleerd om mijn mannetje te staan maar de grootste bijdrage die het mij geleverd heeft was op het mentale vlak.
Door het beoefenen van judo wist ik me eigen weg te vinden tussen het gepest worden op school en het weer van me afzetten op de judomat. In plaats van het opkroppen wist ik het van me af te zetten of te vergeten. Hoe meer ik gepest werd, hoe meer uren ik op de judo aanwezig was, niet om te vechten maar om te vergeten. Om bezig te zijn met iets waar ik veel plezier in had. Ik ben me ervan bewust dat dit zeker niet zo werkt voor iedereen die gepest wordt, misschien was ik de uitzondering. Voor dat ik judo beoefende uitte ik het gepest worden in terug-pesten maar in de jaren erna dat ik het judo beoefende uitte ik het in judo. Voor mij was dit ‘voldoende balans’ om op een goede manier om te kunnen gaan met de agressie waarmee ik geconfronteerd werd.
Om op de titel van dit stuk terug te komen wil ik afsluiten met de volgende vraag:
Zou men het uiten van agressie kunnen voorkomen als men op vroege leeftijd begint met judo? Ik denk dat het kan door les te nemen bij een leraar die het gebruik van judo etiquette hoog in het vaandel heeft staan.
Mark Donners